Llwyddodd tri o'r carcharorion aeth drwy’r twnnel i gyrraedd Prydain.

Cafodd pob un o’r lleill a aeth drwy’r twnnel eu dal unwaith eto.

Roedd y ddihangfa wedi gwneud arweinwyr yr Almaen yn grac iawn.

Fel cosb, wnaethon nhw orchymyn y dylai 50 o'r dynion gael eu saethu.

Un o'r rhai a gafodd ei saethu oedd Brian Evans oedd wedi bod yn yr ysgol yng Nghaerdydd. 

Roedd yn 24 oed.

Ysgrifennodd Glan Evans enwau’r dynion yn ei lyfr lloffion.

Dywedodd fod y dudalen er cof am y dynion.

Roedd eu marwolaethau yn gwneud pawb yn y gwersyll yn arbennig o flin a thrist.



Dim ond tri o'r 76 a ddihangodd drwy'r twnnel a gyrhaeddodd adref sef dau ddyn o Norwy, Per Bergsland a Jens Müller, a Bram van der Stok o'r Iseldiroedd.

Cafodd pob un o’r lleill eu dal. 

Ond roedd yr ymdrech i ddianc wedi gwylltio arweinwyr Natsiaid yr Almaen. Daeth gorchymyn i ddewis 50 o’r dynion er mwyn eu saethu.

Roedd Brian Evans yn un o’r rhai a gafodd eu saethu. Roedd wedi bod yn yr ysgol yng Nghaerdydd cyn ymuno a’r Llu Awyr. Roedd yn 24 mlwydd oed. 

Ar ôl y rhyfel cafodd llawer o’r Almaenwyr oedd yn rhan o’r saethu eu dal gan ei fod yn groes i reolau ryfel i ladd carcharorion.  

Ysgrifennodd Glan Evans enwau’r 50 a oedd wedi cael eu dienyddio yn ei lyfr, dan y teitl ‘In Memoriam’.

Mae un o’r lluniau yn llyfr Glan yn dangos dau ffrind a fu’n rhan o’r ‘Great Escape’. 

Llwyddodd Per Bergsland, i ddianc adre’n saff a byw tan oedd yn 74oed.

Wrth ei ymyl mae Hal Espelid oedd wedi cyrraedd y ffin rhwng yr Almaen a Denmarc cyn cael ei ddal. Fel Brian Evans roedd Hal Espelid yn un o’r rhai a gafodd eu saethu. Roedd yn 23 mlwydd oed.

<table><thead><tr><th scope="col" colspan="2">Geirfa</th></tr></thead><tbody><tr><th scope="row">Dienyddio:</th><td>lladd  neu roi (rhywun) i farwolaeth(execute).</td></tr><tr><th scope="row">In Memoriam:</th><td>Er cof am rywun oedd wedi marw.</td></tr></tbody></table>

Daeth dynion y ‘Great Escape’ o sawl gwlad. Roedd tua hanner yn Brydeinwyr (er bod un wedi’i eni yn India ac un arall yn Ne Affrica), tra bod y gweddill yn dod o Ganada, Awstralia, Seland Newydd, Norwy, De Affrica, Gwlad Pwyl, Lithuania, Gwlad Belg, Ffrainc, Gwlad Groeg, Tsiecoslofacia, a’r Iseldiroedd.

Roedd Brian Evans, un o’r Prydeinwyr wnaeth ddianc, wedi ei eni yn Nyfnaint ond symudodd i i Gaerdydd yn ei arddegau gan fod ei dad yn gapten llong.

Dysgodd hedfan yng Nghaerdydd, ymunodd â'r Awyrlu ychydig cyn dechrau'r rhyfel a chafodd ei saethu i lawr yn 1940.

Dim ond tri o'r 76 a ddihangodd drwy'r twnnel a gyrhaeddodd adref sef dau ddyn o Norwy, Per Bergsland a Jens Müller, a Bram van der Stok o'r Iseldiroedd.

Cafodd pob un o’r lleill eu dal. 

Ond roedd yr ymdrech i ddianc wedi gwylltio arweinwyr Natsiaid yr Almaen. Daeth gorchymyn i ddewis 50 o’r dynion er mwyn eu saethu.

Aeth y Gestapo, sef heddlu cudd yr Almaen, â'r carcharorion mewn grwpiau bach i gael eu saethu. Wedyn ysgrifennodd y swyddogion adroddiadau yn honni bod y dynion wedi cael eu saethu wrth geisio dianc o’r ceir.

Roedd Brian Evans yn un o’r rhai a gafodd eu saethu.

Ar ôl y rhyfel cafodd llawer o swyddogion y Gestapo eu dal a'u rhoi ar brawf am y lladd. Roedd dienyddio carcharorion yn groes i reolau rhyfel.

Ysgrifennodd Glan Evans enwau’r 50 a ddienyddiwyd yn ei lyfr, dan y teitl ‘In Memoriam’.

Mae un o’r lluniau yn llyfr Glan yn dangos dau ffrind o Norwy a gafodd brofiad gwahanol iawn. 

Llwyddodd Per Bergsland, i ddianc adre’n saff a byw tan oedd yn 74oed.

Wrth ei ymyl mae Hal Espelid oedd wedi cael ei ddal ar ôl dianc yr holl ffordd i’r ffin rhwng yr Almaen a Denmarc. Roedd Hal Espelid yn un o’r rhai gafodd eu saethu. Roedd yn 23 mlwydd oed.

Daeth dynion y ‘Great Escape’ o sawl gwlad. Roedd tua hanner yn Brydeinwyr (er bod un wedi’i eni yn India ac un arall yn Ne Affrica), tra bod y gweddill yn dod o Ganada, Awstralia, Seland Newydd, Norwy, De Affrica, Gwlad Pwyl, Lithuania, Gwlad Belg, Ffrainc, Gwlad Groeg, Tsiecoslofacia, a’r Iseldiroedd.

Dianc

Dianc a Chanlyniadau